www.kimiyasun.ir

تکمیل پارچه

تکمیل پارچه و آماده‌سازی

این مقاله به منظور آشنایی با تبدیل پارچه خام به پارچه قابل استفاده و مراحل انجام کار روی پارچه یا به عبارت دیگر تکمیل پارچه می‌باشد.

بله درست نوشتیم و هیچ اشتباه تایپی در کار نبوده

پارچه بعد از بافته شدن با الیاف های مختلف در ابتدا بصورت خام می‌باشد.

<< بسیار سفر باید        تا پخته شود خامی >>

حالا ببینیم که چه کارهایی باید کرد

در بیشتر موارد پارچه پس از تولید به خاطر به همراه داشتن موادی مثل آهار، روغن و همچنین ناخالصی‌های دیگه قابل استفاده نیست.

لازمه که این مواد در مرحله مقدمات تکمیل به صورت مؤثر از کالا جداسازی بشه تا پارچه به صورت سفید دربیاد و برای رنگرزی یا چاپ آماده بشه و نهایتاً‌ تو مرحله تکمیل که ممکنه از نوع مکانیکی و یا عالی باشه، خواص لازم با توجه به کاربرد کالا مثل جلا، زیر دست نرم، ضد آب و غیره به آن اضافه میشه.

لازم به ذکره که واژه تکمیل شامل سه مرحله زیر میشه :
۱- مقدمات
۲- تکمیل مکانیکی
۳- تکمیل عالی

 

www.kimiyasun.ir

انجام مقدمات یکنواخت تضمین کننده گرفتن نتیجه یکنواخت در رنگرزی و چاپه.

به همین دلیل از نقطه نظر کالا، انجام یکنواخت و مؤثر مقدمات اهمیت فراوانی را داره.

به علت بالا بودن مصرف پارچه‌های پنبه‌ای و به ویژه مخلوط پنبه- پلی‌استر، مقدمات اونا مورد توجه بوده.

از اونجایی که این نوع پارچه‌ها به علت کاربرد خود نمی‌تونن قیمت چندان بالایی داشته باشن، نکات زیر کمک زیادی به پایین آوردن هزینه تکمیلی اونا میکنه :

۱- مداوم کردن عملیات
۲- انجام عملیات مختلف در یک مرحله (در صورت امکان)
۳- استفاده از روشهایی که انجام عملیات را بدون استفاده از انرژی گرمایی ممکن کنه و هزینه کل را با صرفه‌جویی در مصرف گرما پایین بیاره.

پارچه‌های پنبه‌ای و مخلوط پنبه- الیاف مصنوعی نسبت به پارچه‌های دیگه به مراحل مقدماتی بیشتری احتیاج دارن و پارچه بایستی پس از اتمام مراحل مقدمات، از خواص زیر برخوردار باشن:

  1. درجه بالا و یکنواخت جذب رنگینه بر اثر تورم زیاد و یکنواخت
  2. عدم وجود مواد ناخالصی همراه پنبه(برای این کار شستشو و سفیدگری انجام میشه}
  3. عدم کاهش درجه پلیمریزاسیون پنبه در اثر تکمیل
  4. درجه سفیدی کافی برای کسب رنگهای روشن
  5. رطوبت یکنواخت

عوامل مؤثر در عملیات تکمیل:

برای بدست آوردن یک تکمیل مناسب در روی پارچه باید عوامل مؤثر در عملیات تکمیل را در نظر گرفت. ( کیمیاسان ) این عوامل را میتونیم بطور کلی توی پنج طبقه به شرح زیر قرار بدیم:

  1. نوع و جنس الیاف بکار رفته در پارچه، حالت و ترتیب قرار گرفتن اونا در نخ و یا در پارچه
  2. خواص فیزیکی پارچه، مثل قدرت تورمش توی آب، بطوریکه هر گاه پارچه در حالت خنک یا مرطوب و یا در حرارت بالا و یا پایین و یا تحت تأثیر فشار و یا اصطکاک قرار گرفت حالت تکمیل شده آن متفاوت بوده و چگونگی این تغییرات بستگی به شرایط عملیات داره.
  3. قدرت جذب و ترکیب با مواد شیمیایی و پایداری فعل و انفعالات شیمیایی حاصل
  4. حساسیت الیاف پارچه به مواد تکمیلی و شیمیایی و یا روشهای بکار رفته شده و شرایط عملیات مثل رطوبت، حرارت، فشار، زمان و pH محیط. مثلاً پارچه‌های ابریشمی و یا کتانی که خود دارای خواص جالبی هستن نیاز به عملیات تکمیلی زیادی ندارن در صورتیکه پارچه‌های فاستونی برای اینکه حالت پوشاکی خوبی داشته باشن نیاز به عملیات تکمیلی زیادی دارن.
  5. ساختمان بافت پارچه اثر زیادی در عملیات تکمیلی داره مثلاً پارچه‌ای که دارای بافت ساده باشه قابلیت پذیرش اغلب تکمیلی ها ر داره. در صورتیکه پارچه‌ای که بافت پاچیده‌تری داره، عملیات تکمیلی را محدود می‌کنه. مثلاً اکثر پارچه‌های تریکو بافت را به علت ضعف در ثبات بعدی نمیشه تحت عملیات تکمیلی معمولی قرار داد.

 

روش‌های تکمیل:

روشهای تکمیل را می‌توان به سه دسته مختلف زیر طبقه‌بندی کرد:

  1. روشهای فیزیکی: مانند تراش پارچه، خارزنی، اطو کردن، برس
  2. روشهای شیمیایی: مانند تکمیل رزین، سفید کردن و مقاوم کردن پارچه در برابر آتش. در این روش معمولاً در اثر فعل و انفعالات شیمیای حاصل بین لیف و ماده شیمیایی مصرف شده عمل تکمیل بدست می‌آید و یا اینکه ماده شیمیایی مصرف شده در اثر رسوب کردن و یا اضافه شدن در روی پارچه، تکمیل مورد نظر را می‌دهد، که در نتیجه باعث تغییر در خواص مورد نظر پارچه می‌شود، مانند آهار دادن پارچه‌های پنبه‌ای با مخلوط مواد پلیمری.
  3. روشهای مکانیکی شیمیایی: در این حالت از روشهای شیمیایی و فیزیکی توام استفاده می‌شود مثل تثبیت حرارتی پارچه و بشور بپوش کردن پارچه.

لازم به ذکر است که در هر کارخانه‌ای با توجه به عوامل زیر فقط برخی از تکمیل های ممکنه را روی منسوجات تولیدی خود انجام می‌دهند، این عوامل عبارت‌اند از :

  • انواع الیاف بکار رفته در منسوج، چرا که برای هر نوع لیفی عملیات تکمیلی خاصی را باید انجام داد.
  • هدف از تهیه پارچه هر چه که باشد عملیات تکمیلی متناسب با آن روی پارچه یا لیف انجام می‌گیرد. به عنوان مثال ضد آب کردن، ضد آتش کردن، جلا دادن، سفیدگری و … .
  • شرایط اقتصادی که تعیین کننده چگونگی انجام عملیات، مواد کاربردی، تعدد مراحل انجام کار و … می‌باشد.
  • کیفیت محصول حاصل، یعنی با توجه به اینکه بخواهند کیفیت تا چه حد بالاتر باشد، عملیات تکمیلی بیشتری را با توجه به نوع کالا و … روی آن انجام می‌دهند.

در اینجا به دلیل طولانی شدن مطلب فقط در مورد تکمیل پارچه‌های پنبه‌ای (اعم از تار و پودی و یا تریکو) می پردازیم.

 

به طور کلی تکمیل‌هایی که روی پارچه پنبه‌ای انجام می‌گیرد عبارت‌اند از:

  1. تراش Brushing or Shearing
  2. پرز سوزی Gassing of Singeing
  3. آهارگیری Desizing
  4. شستشو Scouring
  5. مرسریزاسیون Mercerizing (در صورت لزوم)
  6. سفیدگری Bleaching (در صورت لزوم)
  7. رنگرزی یا چاپ Dyeing or printing (در صورت لزوم)
  8. عملیات تکمیلی فیزیکی و یا شیمیایی دیگر
تکمیل فیزیکی و یا شیمیایی:
  •  کرکی کردن پارچه یا خار زدن
  • سانفریزه کردن
  • عریض کردن یا سانتتر کردن
  • آهار دادن
  • تکمیل با رزین های مناسب به منظور ضدچروک کردن و یا ضد پلیسه کردن.

در مورد تکمیل پارچه‌های حاصل از الیاف مصنوعی نیز می‌توان گفت که مهم‌ترین و حساس‌ترین عملیات تکمیل در روی پارچه‌های حاصل از الیاف مصنوعی عمل تثبیت آنها می‌باشد، لذا لازم است که تثبیت آنها قبل از هر عمل تکمیلی دیگر حتی شستشو صورت گیرد تا پارچه یک ثبات بعدی پیدا کند و بتواند تحت عملیات تکمیلی قرار گیرد ولی بعضی مواقع به علت وجود ناخالصی های خارجی در پارچه، تثبیت آن قبل از شستشو مقدور نخواهد بود. زیرا تحت شرایط تثبیت، ناخالصی ها در روی پارچه ثابت خواهند گردید. در چنین شرایطی لازم است عملیات شستشو را در صورت امکان قبل از عملیات تثبیت انجام داد در غیر این صورت لازم است که ابتدا یک تثبیت ملایم روی پارچه داده و پس از مرحله شستشو تثبیت کامل را دنبال کرد.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *